در فصل نخست پس از ذكر تعاريف مختلف درباره دولت، به تعريف و مفهوم اقتصادي دولت اشاره مي‌شود، آن‌گاه پيدايش دولت و عناصر تشكيل دهنده دولت اعم از سرزمين، جمعيت، حاكميت، قانون و پول بررسي مي‌شود؛ سپس تمايز بين دولت و حكومت تبيين مي‌گردد و همچنين به تئوري‌هاي موجود، درباره منشأ تشكيل دولت اشاره شده و در پي آن تئوري طبيعت و تئوري اقتصادي تشريح مي‌شود. مباحث بعدي كتاب عبارت‌اند از: "جايگاه و نقش دولت در نظام سرمايه‌داري"، "جايگاه و نقش دولت در نظام سوسياليسم" و "جايگاه نقش دولت در نظام اقتصاد اسلامي".