«رويّه‌اي كه امروز كليسا اعمال مي‌كند همانند رويّه‌اي نيست كه به دست حواريون اعمال مي‌شد: زيرا آن‌ها مردم را با موعظه به راه و روش زندگي خوب هدايت مي‌كردند، اما اكنون هر كس كه نخواهد كاتوليك باشد، بايد به مجازات و عذاب تن دهد، زيرا اكنون به زور متوسل مي‌شوند نه به عشق؛ دنيا نمي‌تواند اين گونه ادامه يابد، زيرا اين همه جز جهالت نيست و هيج مذهب اين چنيني نمي‌تواند خوب باشد.»
كتاب پاپ و مرتد، توشتۀ مايكل وايت با ترجمۀ فروغ پورياوري، اثري بيوگرافي‌وار از زندگي جوردانو برونو است كه بر اساس مستندات اندكي كه از دوران حيات او برجاي مانده، نوشته شده است. او مي‌گويد: «زندگي برونو به صورت چهل‌تكه‌اي به دستمان مي‌رسد كه در آن بعضي وقايع، ثبت و برخي ديگر در دل تاريخ مكتوم شده است.»
برونو در جنوب ايتاليا به دنيا آمد و بعدها وارد صومعۀ ناپل شد اما بعد كه به او ظنين شدند، صومعه را ترك كرد و خانه‌نشيني پيشه كرد.مردي كه فيلسوفي معمولي نبود؛ آدمي خودرأي، مردم گريز و روشنفكري راديكال بود.
«آنچه برونو را بي‌همتا مي‌كرد، توانايي‌اش در كسب علم زمانه‌اش، آميختن آن با معرفتي گسترده و همدلي طبيعي با مسلك‌هاي ماقبل مسيحيت و تدريس آموزۀ حاصله با شور و عشقي بي‌بديل بود.»
او هم دنيايي را مي‌ديد كه با الگوي درست آييني هيچ ارتباطي نداشت و هم به قرابت با دنياي باستان و نظريه‌هاي آن عشق مي‌ورزيد و اعتقاداتي داشت كه به شدت بدعت‌آميز بود و همين اعتقادات پاي او را به دادگاه تفتيش عقايد باز كرد.
«و اكنون پدر برونو مردي ريزاندام با موهاي سياه و چشم‌هاي قهوه‌اي تيره در برابر او ايستاده بود، به شدت لاغر؛ وحشت‌زده و تكيده مي‌نمود و بر صورت و بدنش آثار شكنجۀ دادگاه تفتيش عقايد نقش بسته بود. روز هشتم فوريۀ 1600بود و از عمر جوردانو برونو فقط يازده روز باقي مانده بود.»